عصاره و اسانس گیاهی

حلال های عصاره و اسانس گیری

حلال های عصاره و اسانس گیری مایعاتی اند که برای استخراج مواد موثره از گیاهان دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. انتخاب حلال به نوع گیاه، قسمتی از گیاه که باید استخراج شود، ماهیت ترکیبات فعال زیستی و در دسترس بودن حلال بستگی دارد.

به طور کلی، حلال های قطبی مانند آب، متانول و اتانول بیشتر در استخراج ترکیبات قطبی مورد استفاده قرار می گیرند، در حالی که حلال های غیر قطبی مانند هگزان و دی کلرومتان در استخراج ترکیبات غیرقطبی استفاده می شوند.

حلال های عصاره و اسانس گیری

در طول استخراج با دو حلال مایع، روش معمول این است که دو حلال قابل اختلاط مانند آب – دی کلرومتان، آب – اتر و آب – هگزان انتخاب شود. در همه ترکیبات با دو حلال، آب به دلیل قطبیت بالا و اختلاط پذیری با حلال های آلی وجود دارد.

علاوه بر این، حلال های مورد استفاده در استخراج با توجه به قطبی بودن آن ها از n- هگزان که کمترین قطبیت را دارد به شکل زیر طبقه بندی می شود.

حلال های عصاره و اسانس گیری

در جدول زیر حلال های عصاره و اسانس گیری با توجه به ترتیب افزایش قطبیت آورده شده است

 حلال هاقطبیت
 n-Hexane۰.۰۰۹
 Petroleum ether۰.۱۱۷
 Diethyl ether۰.۱۱۷
 Ethyl acetate۰.۲۲۸
 Chloroform۰.۲۵۹
 Dichloromethane۰.۳۰۹
 Acetone۰.۳۵۵
 n-Butanol۰.۵۸۶
 Ethanol۰.۶۵۴
 Methanol۰.۷۶۲
 Water۱.۰۰۰

خواص حلال های عصاره و اسانس گیری

  • آب : قطبی ترین حلال است و در استخراج طیف وسیعی از ترکیبات قطبی استفاده می شود.

مزایا » طیف وسیعی از مواد را حل می کند. ارزان، غیر سمی و غیرقابل اشتعال است.

معایب » باعث رشد باکتری ها و کپک می شود. و زمانی که حرارت بالا برای غلظت عصاره مورد نیاز است ممکن است باعث هیدرولیز شود.

  • الکل : طبیعت قطبی دارد، با آب مخلوط می شود و می تواند متابولیت های ثانویه قطبی را استخراج کند.

مزایا » در غلظت بالای ۲۰ خود نگهدارنده است. در غلظت کم سمی نیست و برای غلظت عصاره به مقدار کمی حرارت نیاز است.

معایب » چربی و موم را حل نمی کند. قابل اشتعال و فرار است.

  • کلروفرم : یک حلال غیر قطبی است و در استخراج ترکیباتی مانند ترپنوئیدها، فلاونوئیدها، چربی ها و روغن ها مفید است.

مزایا » بی رنگ و محلول در الکل است. همچنین به خوبی جذب و متابولیزه می شود.

معایب » سمی و سرطان زا است.

  • اتر : یک حلال غیر قطبی است و در استخراج ترکیباتی مانند آلکالوئیدها، ترپنوئیدها، کومارین ها و اسیدهای چرب مفید است.

مزایا ‌» با آب مخلوط می شود، نقطه جوش پایینی دارد و بی مزه است. همچنین یک ترکیب بسیار پایدار است و با اسیدها، بازها و فلزات واکنش نشان نمی دهد.

معایب » بسیار فرار و قابل اشتعال است.

حلال های عصاره و اسانس گیری

عوامل موثر در انتخاب حلال های عصاره و اسانس گیری

هنگام انتخاب حلال برای استخراج، عوامل مختلفی را باید در نظر گرفت.

  • انتخابی » توانایی حلال در استخراج ترکیب فعال مورد نظر و خروج مواد بی اثر.
  • ایمنی » حلال ایده آل استخراج باید غیر سمی و غیرقابل اشتعال باشد.
  • هزینه » باید تا حد ممکن ارزان باشد.
  • واکنش پذیری » حلال مناسب استخراج نباید با عصاره واکنش نشان دهد.
  • بازیابی » حلال استخراج باید به سرعت بازیابی و از عصاره جدا شود.
  • گرانروی  » باید ویسکوزیته کمی داشته باشد تا با سهولت نفوذ کند.
  • دمای جوش » دمای جوش حلال باید تا حد ممکن پایین باشد تا از تخریب در اثر حرارت جلوگیری شود.

مطالب مرتبط: انواع مختلف روش های عصاره گیری گیاهان داروییعصاره گیاهان دارویی

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن