میکروبیولوژی

انواع رنگ آمیزی ها در آزمایشگاه میکروبیولوژی

رنگ آمیزی باکتری ها و قارچ ها

رنگ آمیزی های مورد استفاده جهت مشاهده باکتری ها

رنگ آمیزی ساده باکتری ها

در این رنگ آمیزی فقط از یک رنگ همانند متیلن بلو استفاده می شود به همین علت به این روش رنگ آمیزی ساده می گویند. متیلن بلو رنگ آنیلینی است که بیشتر باکتری ها نسبت به سلول ها و اجسام دیگر آن را جذب می کنند. در این روش پس از تهیه گسترش از نمونه روی لام، متیلن بلو روی آن ریخته و بعد از یک دقیقه شست و شو می دهیم، به این ترتیب باکتری های موجود در نمونه آبی دیده می شوند.

رنگ آمیزی ساده استافیلوکوک
رنگ آمیزی ساده استافیلوکوک

رنگ آمیزی منفی باکتری ها

در این روش از رنگ های نگروزین یا مرکب چین استفاده می شود، به این صورت که قطره ای از کشت باکتری را روی لام با رنگ مخلوط کرده و گسترش می دهیم. چون رنگ نمی تواند در باکتری ها نفوذ کند، باکتری ها در زمینه سیاه بی رنگ دیده می شوند.

 رنگ آمیزی منفی باسیلوس
رنگ آمیزی منفی باسیلوس

مطلب پیشنهادی: جداسازی و کشت میکروارگانیسم هاجداسازی و کشت قارچ ها

رنگ آمیزی افتراقی باکتری ها

در این روش از چند محلول رنگی جهت شناسایی و ایجاد تفاوت بین ترکیبات شیمیایی و افتراق باکتری ها از یکدیگر استفاده می شود. در باکتری شناسی پزشکی بیشتر از رنگ آمیزی گرم و اسید فست برای این منظور استفاده می شود.

رنگ آمیزی گرم باکتری ها

یکی از متداول ترین روش های رنگ آمیزی در آزمایشگاه میکروب شناسی، رنگ آمیزی گرم می باشد که توسط هانس کریستین گرم در سال ۱۸۸۴ ابداع شد، اساس این رنگ آمیزی ساختمان شیمیایی دیواره سلولی باکتری هاست که به ۲ رنگ قرمز و بنفش در می آید. در رنگ آمیزی گرم ابتدا رنگ کریستال ویوله به لایه پپتیدوگلیکان نفوذ پیدا کرده سپس محلول لوگل به عنوان تثبیت کننده رنگ اولیه عمل می کند و یک کمپلکس نامحلول با کریستال ویوله ایجاد می کند، به طوری که در مرحله رنگ بری باکتری های گرم مثبت که لایه پپتیدوگلیکان ضخیمی دارند رنگ را نگه داشته و باکتری های گرم منفی چون در دیواره خود دارای لیپید می باشند رنگ کریستال ویوله را از دست می دهند، در مرحله آخر فوشین یا سافرانین به عنوان رنگ مکمل یا متضاد افزوده می شود تا باکتری های بی رنگ (گرم منفی) را به رنگ قرمز در آورد، به واسطه این رنگ آمیزی باکتری های گرم مثبت و گرم منفی از یکدیگر افتراق پیدا می کنند.

در رنگ آمیزی گرم، باکتری های گرم مثبت به رنگ بنفش و باکتری های گرم منفی به رنگ قرمز در می آیند

رنگ آمیزی اسید فست باکتری ها

این مدل رنگ آمیزی حضور باکتری های اسید-فست مثل مایکوباکتریوم ها را بررسی می کند. برخی از باکتری ها وقتی دیواره سلولی خود را می سازند ماده مومی شکل اسید مایکولیک تولید می کنند، اسید مایکولیک از سلول در برابر کم آبی و فاگوسیتوز سلول های مهاجم و همچنین از نفوذ مواد دیگر به داخل سلول محافظت می کند.


به همین علت برای این باکتری ها از رنگ آمیزی اسید فست به جای گرم استفاده می شود به این صورت که ابتدا از رنگ فوشین روی نمونه لام گسترش داده شده ریخته می شود سپس به لام حرارت داده می شود تا رنگ بتواند وارد لایه سخت و ضخیم دیواره سلولی شود (حرارت لایه مومی شکل را ذوب می کند)، سپس با ترکیب اسید-الکل قوی، رنگ بری انجام می شود تا بقیه اجرام و سلول ها بی رنگ شوند. در نتیجه تمام سلول های دارای اسید مایکولیک در دیواره سلولی خود در برابر رنگ زدایی مقاومت کرده و رنگ اولیه را حفظ می کنند و در نهایت برای اینکه مایکوباکتریوم های قرمز رنگ، بهتر مشخص شوند رنگ متیلن بلو به آن اضافه می شود. در پایان تمام باکتری های اسید فست به رنگ صورتی روشن در می آیند و باکتری های دیگر آبی می شوند. رنگ آمیزی اسید فست به ۳ روش زیل نلسون،کینیون و فلوروکروم انجام می شود.

در رنگ آمیزی اسید فست، تمام باکتری های اسید فست به رنگ صورتی روشن رنگ می پذیرند

مطلب پیشنهادی: آزمایشگاه میکروبیولوژیتست های بیوشیمیایی تشخیص باکتری ها

رنگ آمیزی اختصاصی باکتری ها

تمایز انواعی از باکتری ها، گاهی با رنگ آمیزی اختصاصی و مشاهده اجزا خاصی از باکتری مانند اسپور، فلاژل و کپسول و… انجام می شود. مانند رنگ آمیزی اسپور، فونتانا و آلبرت.

رنگ آمیزی کپسول

بسیاری از باکتری ها یک پوشش خارجی به نام کپسول دارند، که مشاهده آن برای تشخیص باکتری یا عامل بیماری اهمیت دارد به همین منظور از رنگ آمیزی منفی برای آن استفاده می شود در رنگ آمیزی های منفی، کپسول به صورت لایه ای شفاف اطراف باکتری که زمینه آن تیره است مشخص می شود.

رنگ آمیزی اندوسپور

میکروارگانیسم ها در شرایط مختلف خود را با محیط سازگار می کنند یکی از انواع این سازگاری ها در شرایط سخت و نبود مواد غذایی برای حفظ بقا تشکیل اندوسپور می باشد، اندوسپور به باکتری کمک می کند در شرایط سخت مقاوم مانده و بتواند از مواد ژنتیکی خود محافظت کند. در رنگ آمیزی اندوسپور ابتدا از باکتری گسترش تهیه می شود و سپس با رنگ مالاشیت گرین روی آن پوشانده می شود و به لام حرارت داده شده و بعد از شست و شو رنگ سافرانین به آن اضافه کرده و شست و شو داده می شود و بعد از خشک شدن زیر میکروسکوپ اسپور ها به رنگ سبز و باکتری های دیگر به رنگ قرمز مشاهده می شوند.

در رنگ آمیزی اندوسپور، اسپور ها به رنگ سبز مشاهده می شوند

رنگ آمیزی مورد استفاده جهت مشاهده قارچ ها

رنگ آمیزی هماتوکسیلین و ائوزین

از رنگ آمیزی هماتوکسیلین و ائوزین (H&E) برای تشخیص و مشاهده جزئیات ساختار سلولی و پاسخ بافتی استفاده می شود. این رنگ آمیزی چند منظوره است و پدیده اسپلندر-هوپلی و نیز حضور سایر میکروارگانیسم ها و هسته سلول های شبه مخمری را نیز نمایش می دهد. با این حال اگر بخواهیم از این روش به تنهایی برای رنگ آمیزی قارچ ها استفاده کنیم نقاط ضعف بسیاری دارد برای مثال گاهی اوقات تشخیص قارچ هایی که به طور ضعیف رنگ می گیرند از اجزا بافتی بسیار مشکل است و اشکال مورفولوژیک قارچ ها ممکن است به خوبی ظاهر نشود ولی برخی عناصر قارچی به خوبی رنگ می گیرند، در این رنگ آمیزی دیواره سلول بی رنگ، هسته آبی و سیتوپلاسم صورتی رنگ می شود.

 رنگ آمیزی H&E قارچ آسپرژیلوس
رنگ آمیزی H&E قارچ آسپرژیلوس

رنگ آمیزی گروکوت متنامین سیلور (GMS)

اساس این رنگ آمیزی استفاده از یک رنگ اسید کرومیک و بی سولفات سدیم است که یون های نقره را در دیواره پلی ساکارید قارچ ها رسوب می دهد و زیر میکروسکوپ نوری به رنگ سیاه نمایش داده می شود. این رنگ آمیزی به صورت اختصاصی برای قارچ ها می باشد، GMS به طور کامل تمام ارگانیسم های زنده و غیر زنده را رنگ آمیزی می کند و اغلب روش مناسبی برای مطالعه قارچ های بیماریزا می باشد. در این روش عناصر قارچی به رنگ سیاه و قسمت داخل میسیلیوم قرمز و زمینه لام سبز و مواد موسینی به رنگ خاکستری در می آیند.

قارچ آسپرژیلوس در رنگ آمیزی GMS به رنگ سیاه در زمینه سبز مشاهده می شود
قارچ آسپرژیلوس در رنگ آمیزی GMS به رنگ سیاه در زمینه سبز مشاهده می شود

رنگ آمیزی پریودیک اسید شیفت (PAS)

یک روش رنگ آمیزی است که برای شناسایی پلی ساکارید ها مانند گلیکوژن و مواد مخاطی مانند گلیکوپروتئین ها و موسین ها در بافت و قارچ ها استفاده می شود. در این روش نیز زمینه لام به رنگ سبز و عناصر قارچی به رنگ قرمز مشاهده می شوند.

در رنگ آمیزی PAS عناصر قارچی به رنگ قرمز مشاهده می شوند

رنگ آمیزی گریدلی

این روش رنگ آمیزی نیز دیواره پلی ساکاریدی قارچ ها را رنگ آمیزی می کند و به طور اختصاصی برای قارچ ها و مخمر ها استفاده می شود که میسیلیوم قارچ ها را به رنگ آبی یا قرمز و کونیدیاها به رنگ ارغوانی و زمینه لام را زرد رنگ می کند.

رنگ آمیزی گریدلی قارچ ها

رنگ آمیزی فونتانا مایسون

این رنگ آمیزی یک تکنیک هیستوپاتولوژی است که برای شناسایی قارچ های پوستی استفاده می شود. در این روش عناصر به رنگ سیاه تا قهوه ای تیره در می آیند و رنگدانه ها و ملانین سلولی رنگ آمیزی می شود.

مطالب مرتبط: روش تعیین حداقل غلظت ممانعت کنندگی (M.I.C) – روش تعیین حداقل غلظت کشندگی (M.B.C) – تست دیسک دیفیوژن
خدمات مرتبط: خدمات میکروبیولوژی – خدمات پژوهشی در حوزه علم بیوتکنولوژی

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن