رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد گفت: از حدود ۳۳ هزار متقاضی حائز شرایط، بیش از ۱۳ هزار نفر جهت دوره کارورزی انتخاب شده‌اند.
طرح دستیاری از برنامه‌های نسبتا جدید دانشگاه آزاد است که براساس آن، دانشجویان یا فارغ التحصیلان دوره تحصیلات تکمیلی پس از ثبت نام و گذراندن دوره‌های آموزشی، به تدریس در کلاس‌های درس مشغول می‌شوند. به منظور آشنایی بیشتر با این طرح، چالش‌ها و جزئیات آن، گفت‌وگویی با حامد حسن پور، رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
طرح دستیاری چه زمانی و با چه هدفی آغاز شد؟
برنامه ریزی طرح دستیاری آموزشی، پس از دستور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، آقای دکتر طهرانچی در این مورد، در دیدار نوروزی مدیران دانشگاه با ایشان در ابتدای فروردین ۱۴۰۲ آغاز شد. اجرای طرح، از خرداد ۱۴۰۲ با توسعه سامانه لازم و اعلام فراخوان آغاز شد و دانشجویان دکتری انتخاب شده توسط مدیران گروه، پس از بررسی‌ها و تاییدات لازم، از مهر ۱۴۰۲ تحت عنوان کارورز سر کلاس‌های درس حاضر شدند.
او ادامه داد: این طرح با هدف شناسایی، تربیت و توان‌افزایی مدرس دانشگاهی، همزمان با دوره تحصیل دانشجویان دکتری طراحی شده است. این تربیتِ مدرسان، با هدایت نظام دانشگاهی و انتقال دانش مدرسی در این دوره به آنان، و همچنین با تاکید به تجربه مدرسی از طریق حضورشان در عرصه تعلیم و تربیت مدرسی انجام می‌شود. به این صورت، جریان تعلیم و تربیت مدنظر دانشگاه، جریانی زنده، پویا و زاینده خواهد بود.
چند نفر در طرح دستیاری مشغول به فعالیت هستند؟
در حال حاضر، از حدود ۳۳ هزار متقاضی حائز شرایط، بیش از ۱۳ هزار نفر انتخاب شدند و با حضور در کلاس‌های درس دوره‌های کاردانی و کارشناسی، دوره کارورزی خود را می‌گذرانند و البته بخش‌های نظری دوره ویژه مدرسی را می‌گذرانند. امکان اطلاق عنوان جایگاه استاد به دستیاران آموزشی و اینکه رسما مشغول به کار شده‌اند، هر دو، مشخص نیست. البته دانشجویان دوره‌های کاردانی و کارشناسی آن‌ها را در کسوت استاد درس می‌بینند، اما دستیاران در حال گذراندن دوره کارورزی دوره ویژه مدرسی هستند.
حسن‌پور اشاره کرد: قابل ذکر است که باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه، مجری جریان این طرح است و اتصال حلقه‌های زنجیره به کارگیری دستیاران را بر عهده دارد و بار اصلی اجرای طرح بر عهده کل همکاران دانشگاه به خصوص معاونان موضوعی دانشگاه، معاونان آموزشی در استان‌ها و واحد‌های دانشگاهی و مدیران گروه‌های تخصصی بوده است.
رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد توضیح داد: دستیاری آموزشی، یک سیاست جدی و راهبردی دانشگاه برای تربیت استاد آینده است. از طرفی سیاست دیگر دانشگاه این است که سنت قدیمی استفاده از قالب مدرس حق التدریس را که عملاً شاغل در دانشگاه محسوب نمی‌شود و ارتباط سازمانی با دانشگاه ندارد، با اتصال این افراد شایسته و شاخص به دانشگاه در قالب اساتید وابسته جانشین کند تا هر دو طرف از مزایای این همکاری به صورت رسمی و صحیح استفاده کند.
واضح است که شایسته سالاری حکم می‌کند که در فرآیند جذب استاد وابسته، دقت بیشتری نسبت به انتخاب یک مدرس موقت برای یک درس انجام شود و اگر در روند قبلی همکاری، کاستی‌هایی وجود داشته است، به آن توجه شود. اما دستیاری آموزشی برای جایگزینی حق التدریس پیشنهاد نشده است و ارتباط دادن این دو موضوع، ظلم به برنامه دستیاری آموزشی است.
او گفت: قابل ذکر است که حدود نیمی از اساتیدی که پیش از این، در قالب حق‌التدریس مشغول بوده‌اند، با توجه به شرایطشان، اکنون در قالب‌های جدید استاد وابسته یا دستیار آموزشی به تدریس مشغول شده‌اند.
تکلیف حق‌التدریس‌ها چه می‌شود؟
صحیح نیست که افراد توانمند جامعه را به یک قالب خاص همکاری با دانشگاه محدود و دانشگاه را از سیاستگذاری‌های کلان و پویایی در حوزه تعلیم و تربیت دانشگاهی محروم کنیم. دانشگاه به دنبال حذف مدل همکاری حق التدریس است، نه طرد عزیزانی که در این قالب همکاری داشته‌اند؛ لذا اصرار به بازگرداندن قالب حق‌التدریس، کمکی به این افراد نمی‌کند و بهتر است روش همکاری صحیح را برای استفاده بهینه از این فرهیختگان تبیین کنیم.
او ادامه داد: قطعاً دانشگاه ظرفیت معلومی برای استفاده از مدرسان دارد و یک برنامه جدید، ظرفیت قالب‌های همکاری دیگر را محدود می‌کند، اما افراد توانمند را محدود نمی‌کند. متاسفانه، دانشگاه‌ها بدون اینکه تعهدی برای حمایت شغلی و تامین آینده این متخصصان کشور داشته باشد، در قالب حق التدریس کمبود مدرس خود را جبران می‌کنند و از سوی دیگر جریان سازی تعلیم و تربیت دانشگاهی را مختل می‌کنند؛ لذا حذف مفهوم حق‌التدریس را حرکتی رو به جلو میبینم.
دانشجویان صلاحیت تدریس در کلاس‌های دانشگاهی را دارند؟
در هر طرحی که ارتباطی با جذب و بهکارگیری مدرسان دانشگاه برای جوان‌ترین و تاثیرپذیرترین بخش جامعه دانشجویی دارد، این موضوع باید روشن، قابل اجرا به صورت غیرمتمرکز و قابل ارزیابی و صحت‌سنجی داشته باشد. واقعیت این است که این چالش در مورد مدرسان موقت دانشگاه در قالب حق‌التدریس، بسیار شدید و غیرقابل کنترل است.
او ادامه داد: موضوع صلاحیت تدریس دانشجویان دکتری (و نه تحصیلات تکمیلی) در طرح دستیاری آموزشی، مورد توجه ویژه بوده است. دانشکده‌ها و مدیران گروه‌های تخصصی در واحد‌های دانشگاهی سابقه افراد را بررسی کرده‌اند و با آن‌ها مصاحبه داشته‌اند و عملاً از میان ۳۳ هزار نفر افراد دارای شرایط شکلی اولیه، ۱۳ هزار نفر را انتخاب کرده‌اند. در این مورد، هم دوره‌های نظری مدرسی برای دانش‌افزایی در این حوزه و هم استاد پشتیبان به عنوان راهبر و منتقل کننده این دانش عملی به دستیاران پیشبینی شده است و با توجه به اینکه دستیاران، خود دانشجوی دکتری دانشگاه هستند و ارتباط سازمانی با دانشگاه دارند، مکانیزم‌های ارزیابی و نظارتی مناسبی هم پیشبینی شده است. هیچ یک از این مکانیزم‌ها در مدل حق‌التدریس وجود ندارد و در واقع یکی از دلایل طراحی دستیاری آموزشی، چاره‌ای برای حل این چالش بوده است.
عمده نتایج طرح دستیاری تاکنون مثبت بوده است یا منفی؟
زود است که در مورد مزایا و فرصت‌هایی صحبت کنیم که دانشگاهیان در این طرح به آن دست یافته‌اند، یا مخاطرات و تهدیدها را ارزیابی کنیم. استقبال بی‌نظیر دانشجویان دکتری از طرح، ایجاد فرصت برابر برای تجربه مدرسی و کشف استعدادهای جوان تدریس در دانشگاه از چشم‌اندازهای مثبتی است که تاکنون دیده‌ایم. واقعیت این است که قالب حق‌التدریس، چالش‌هایی را به صورت غیرقابل اندازه‌گیری در خود داشت و یک جریان دائمی از ورود و خروج نیرو‌های حق‌التدریس برای تجربه مدرسی در دانشگاه وجود داشت که قابل مدیریت هم نبود.
او گفت: در مجموع طرح بیشتر از انتظار، پاسخ داده است و به نظرم با همتی که در کلیه ارکان دانشگاه، از ستاد و صف دیده می‌شود، ان شاء الله این تغییر عمیق ساختاری آثار مثبت خود را در جامعه دانشگاهی ایران نشان خواهد داد و ثمرات آن منحصر به دانشگاه آزاد اسلامی نخواهد بود.
جهت اطلاع و سهولت شما کاربر گرامی برای استفاده از خدمات مطالعات حیوانی – بافت شناسی – آزمایشگاه بیوتکنولوژی – آزمایشگاه پاتولوژی – آزمایشگاه ژنتیک – اسانس گیری – جنین شناسی – میکروبیولوژی توسط لینک های مربوطه اقدام نمایید.
