پروبیوتیک ها در صنعت پرورش طیور

امروزه با افزایش روز افزون جمعیت، دستیابی به منابع غذایی سالم و بهداشتی به یکی از دغدغه های اصلی بشر تبدیل شده است. پروتئین ها نقش بسیار اساسی در تغذیه روزمره ایفا می کنند. در این میان، انواع گوشت قرمز و سفید از منابع مهم پروتئینی در تغذیه انسان به شمار می آیند.

پروبیوتیک ها در صنعت

با توجه به شیوع انواع بیماری های قلبی-عروقی و دیابت در جوامع امروز که به دنبال مصرف بی رویه غذاهای ناسالم رخ می دهد تمایل مصرف کنندگان به گوشت های سفید در حال افزایش است. گوشت طیور از میان انواع گوشت سفید به دلیل مقبولیت و دسترسی آسان تر به میزان بیشتری مورد توجه قرار گرفته است.

از طرفی طبیعت خاص پرورش طیور باعث بروز افزایش بیماری های باکتریایی نظیر سالمونلا، کمپیلوباکتر و کلستریدیومپرفرنژنس می شود و از طرفی مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها باعث باقی ماندن آن ها در گوشت و تخم طیور می شود که بر سلامت مصرف کنندگان اثر می گذارد و ممکن است موجب مقاومت فلور میکروبی نرمال و باکتری های بیماریزای بدن انسان نسبت به آن گروه از آنتی بیوتیک ها شود؛ به همین دلیل امروزه تلاش می شود از ترکیبات جایگزین آنتی بیوتیک ها استفاده شود. یک راه حل مناسب، استفاده از پروبیوتیک ها و پره بیوتیک ها می باشد که می توانند باعث بهبود تعادل میکروبی روده و در نهایت، باعث غلبه بر باکتری های پاتوژن می شوند.

همچنین در شیوه امروزی تولید متراکم طیور، جوجه های تازه از تخم درآمده شانس کمتری برای تماس و ارتباط با مادر خود دارند که در نتیجه؛ فلور میکروبی نرمال به کندی در روده کلونیزه می شود.

پروبیوتیک در لغت یونانی به معنای برای زندگی می باشد. سازمان بهداشت جهانی، پروبیوتیک ها را میکروارگانیسم های زنده ای تعریف کرده که اگر به میزان مناسب مصرف شوند، موجب بروز اثرات مثبت در میزبان می شوند.

انواع پروبیوتیک ها و پربیوتیک ها

پروبیوتیک هایی که در جیره طیور استفاده می شوند ممکن است نوعی باکتری یا مخمر باشند. انواع باکتری که به عنوان پروبیوتیک مصرف می شوند عبارتند از: باسیلوس کواگولانس، اشرشیاکلی، بیفیدوباکتریوم بیفیدوم ، لاکتوکوکوس لاکتیس، انتروکوکوس فکالیس، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و لاکتوباسیلوس کازئی و استرپتوکوکوس ﺗﺮﻣﻮﻓﻴﻠﻮس و مخمرها عمدتا ساکارومایسس سرویزیه و ساکارومایسس بولاردی می باشند.

گونه های بیفیدوباکتریوم بیفیدوم  و لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و لاکتوباسیلوس کازئی عمدتا در غذای انسان مورد استفاده قرار می گیرند. در حالی که گونه های باسیلوس کواگولانس ، انتروکوکوس فکالیس  و مخمر معمولا در غذای دام کاربرد دارند.

غلظت استفاده و مزایای پروبیوتیک ها

برای ایجاد تعادل بین پروبیوتیک ها و باکتری های فلور روده حداقل CFu/g 10^۶-۱۰^۷ پروبیوتیک باید مصرف شود. مزایای استفاده از پروبیوتیک ها شامل بهبود رشد، بهبود به هضم غذا، بهبود وضعیت سلامتی و … می باشند.

هدف استفاده از پروبیوتیک ها در صنعت پرورش طیور

از اثرات مفید پروبیوتیک ها می توان به افزایش میکروفلور روده باریک، افزایش فعالیت سیستم ایمنی، کاهش واکنش های التهابی، ممانعت از تشکیل کلنی پاتوژن ها، کاهش آلودگی لاشه، افزایش معنی داری درآمد دامدار، کاهش دفع آمونیاک و اوره، افزایش تولید تخم مرغ، بهبود وزن بدن جوجه های گوشتی و افزایش کیفیت محصول را نام برد.

چالش های مرتبط با مصرف پروبیوتیک ها:

مواردی مانند کامل نبودن اطلاعات درباره نحوه عمل برخی میکروارگانیسم ها در دستگاه گوارش، ماندگاری و دوام آن ها طی پروسه انبارداری، چالش هایی در زمینه استفاده از پروبیوتیک ها می باشد. امروزه طیف وسیعی از گونه های باسیلوس تولید کننده اسپور در برابر حرارت مقاومت نشان داده اند و توانایی خود را در جهت بهبود سیستم گوارش میزبان حتی بعد از طی پروسه حرارتی حفظ می کنند. به این ترتیب، تنها نکته قابل تامل در این راستا یافتن مقادیر مناسب و اقتصادی جهت استفاده از این نوع پروبیوتیک ها در خوراک است.

منابع
۱. Musa H, Wu S, Zhu C, Seri H, Zhu G. The potential benefits of probiotics in animal production and health. Journal of Animal and Veterinary Advances 2009; 8: 313–۳۲۱.
۲.Evaluation of the efficacy of a probiotic containing Lactobacillus, Bifidobacterium, Enterococcus, and Pediococcus strains in promoting broiler performance and modulating cecal microflora composition and metabolic activities
۳. Fuller R. Probiotics in man and animals. Journal of Applied Bacteriology 1989; 66: 365–۳۷۸.

مطالب مرتبط: پروبیوتیک ها و کاربرد آن در پزشکی – تاثیر پروبیوتیک ها بر COVID-19
خدمات مرتبط: خدمات علمی پژوهشی در حوزه میکروبیولوژی – خدمات علمی پژوهشی در حوزه بیوتکنولوژی