استخراج عصاره، اسانس و مواد موثره گیاهان دارویی

برخی از تکنیک های ارائه شده در هیستوژنوتک

به دلیل استفاده روز افزون از فرآورده های طبیعی، مصرف انواع عصاره ها و اسانس های بدست آمده از  گیاهان دارویی، امروزه بسیار حائز اهمیت است. تـأکید سـازمـان بـهـداشـت جهانـی بر جایگزینــی تدریجـی مواد مؤثـره طبیعی به جای مواد مؤثره شیمیایـی در صنایع غذایی، بـهداشتی ـ آرایشی و به ویژه دارویی موجب شده تا کشورهای گوناگون به سرمایه‌گذاری و برنامه‌ ریزی برای تولیـد مـحصولات صنعتی با پایـه طبیعـی اهـتمام ورزند.

 گیاهـان، مـنابـع غنـی و متنوعـی از رنگ‌های خوراکی، آنتی‌اکسیدان‌ها، طعم‌دهنده‌ها، مواد معطر و عصاره‌ها بوده و می‌توانند تأمین کننده نیازهای صنایع دارویی و شیمیایی باشند. مرکز تحقیقات علوم پایه پزشکی بافت و ژن پاسارگاد هیستوژنوتک این بخش را با هدف تـجاری سـازی یافتـه های پـژوهشـی و تـولید انـواع عـصاره ها و مـواد مـوثـره گیاهــی آغاز کرده است.

استخراج عصاره، اسانس و مواد موثره گیاهان دارویی

برخی از تکنیک های ارائه شده در هیستوژنوتک

به دلیل استفاده روز افزون از فرآورده های طبیعی، مصرف انواع عصاره ها و اسانس های بدست آمده از  گیاهان دارویی، امروزه بسیار حائز اهمیت است. تـأکید سـازمـان بـهـداشـت جهانـی بر جایگزینــی تدریجـی مواد مؤثـره طبیعی به جای مواد مؤثره شیمیایـی در صنایع غذایی، بـهداشتی ـ آرایشی و به ویژه دارویی موجب شده تا کشورهای گوناگون به سرمایه‌گذاری و برنامه‌ ریزی برای تولیـد مـحصولات صنعتی با پایـه طبیعـی اهـتمام ورزند.

 گیاهـان، مـنابـع غنـی و متنوعـی از رنگ‌های خوراکی، آنتی‌اکسیدان‌ها، طعم‌دهنده‌ها، مواد معطر و عصاره‌ها بوده و می‌توانند تأمین کننده نیازهای صنایع دارویی و شیمیایی باشند. مرکز تحقیقات علوم پایه پزشکی بافت و ژن پاسارگاد هیستوژنوتک این بخش را با هدف تـجاری سـازی یافتـه های پـژوهشـی و تـولید انـواع عـصاره ها و مـواد مـوثـره گیاهــی آغاز کرده است.

خدمات مطالعات گیاهی

خدمات مطالعات گیاهی

ساخت نانوذرات فلزی

ساخت نانوذرات فلزی

فلزاتی همچون نقره، طلا، روی و .... برای ساخت نانوذرات به کار برده می شوند. این ذرات به دلیل داشتن خواص ضد التهابی، ضد میکروبی و نسبت سطح به حجم بسیار بالا، بسیار مورد توجه علم نانوتکنولوژی قرار گرفته شده است. این ذرات به دلیل خواص الکتریکی و مغناطیسی منحصر به فرد خود قابلیت هدایت در بدن انسان را دارند. واحد نانوتکنولوژی هیستوژنوتک با بهره گیری از متخصصان حوزه نانوتکنولوژی و همچنین استفاده از متدهای روز سنتز و بررسی این ذرات، آماده خدمت رسانی در حوزه سنتر نانوذرات فلزی به محققین در این حوزه می باشد.

ساخت نانوذرات پلیمری

ساخت نانوذرات پلیمری

نانوذرات پلیمری (هیدروژل) شبکه های سه ‏بعدی پلیمری هستند که برای انکپسوله کردن، انتقال داروها، فاکتورهای رشد و درشت مولکول ها استفاده می‏ شوند. این ساختارها در آب و یا محیط زیستی متورم شده و حجم زیادی از این مایعات را به درون خود وارد می‏ نمایند. از طرفی سیستم های پلیمری منجر به افزایش پایداری و جذب مواد در بدن انسان می شوند. از ‏این سیستم‏ ها برای انتقال DNA و پروتئین، ترمیم زخم، ساخت زیست‏ حسگرها و مهندسی بافت نیز استفاده می‏ شود. مجموعه دانش بنیان هیستوژنوتک تا به امروز بیش از ۲۰ طرح متفاوت در حوزه سنتز نانوذرات فلزی را پیشبرده است و کماکان آماده ارائه خدمات سنتز نانوذرات پلیمری (کیتوزان و لیپوزومال) می باشد.

ساخت نانوامولسیون

ساخت نانوامولسیون

نانوامولسیون ها ساختارهایی با سایز نانو هستند که ناشی از ادغام دو فاز غیر قابل ادغام همچون آب (W) و روغن (O) می باشند. استفاده از نانوامولسیون ها با توجه به پایداری بیشتر و خواص فیزیکی و شیمیایی مرکب آنها در صنایع متفاوتی همچون دارویی، آرایشی و غذایی رو به افزایش می باشد و اسانس های گیاهی از جمله مهم ترین موادی هستند که برای سنتز نانوامولسیون انتخاب میشوند. بخش نانوتکنولوژی هیستوژنوتک با استفاده از جدیدترین متد های منتشر شده و اتکا بر پتانسیل متخصصان خود، خدمات سنتز نانوامولسیون ها را به محققین و پژوهشگران ارائه می دهد.

تولید اسانس های گیاهی

اسانس ها (روغن های فرار) یکی از مهمترین مواد موثر گیاهان دارویی را تشکیل می دهند.این مواد در قسمت های مختلف بسیاری از گیاهان دارویی وجود دارند و حاوی ترکیبات متفاوتی همچون هیدروکربن ها، الکل ها، کتون ها، آلدئیدها، اترها، استرها و… می باشند که دارای اثرات و فعالیت های بیولوژیک فراوانی هستند. مجموعه دانش بنیان هیستوژنوتک با دارا بودن خطوط نیمه صنعتی و صنعتی مجهز، آماده خدمات رسانی در حوزه تولید اسانس های متفاوت در سایز های مختلفی از آزمایشگاهی تا صنعتی می باشد.

تولید روغن های گیاهی

روغن های گیاهی، اسیدهای چربی هستند که از قسمت های مختلف گیاه مثل دانه استخراج می شوند. آنها هم مانند چربی های حیوانی غنی از اسیدهای چرب تری گلیسیرید هستند و بر خلاف اسانس در صورت ماندن در محیط بو و مزه ترش پیدا می کنند. این ترکیبات به میزان بسیار زیادی در صنایع متفاوتی خصوصا صنایع غذایی و آرایشی دارای اهمیت فراوانی می باشند. مجموعه هیستوژنوتک آماده ارائه خدمات در حوزه استخراج روغن های گیاهی به روش تقطیر و پرس سرد، در مقیاس نیمه صنعتی و صنعتی را دارا می باشد.

شاید جواب سوال خود را بیابید

سوال های متداول مشتریان

گیاهان بر اساس اسانس دسته بندی می شوند. به طوریکه برخی همچون گل مریم کم اسانس و برخی از گیاهان همانند رزماری پر اسانس می باشند. علاوه بر این شرایط محیطی و منطقه ژئوگرافیکی کشت نیز در میزان اسید های چرب فرار (اسانس) گیاه تاثیر گذار است. در کل قانونی وجود ندارد که از یک کیلو گیاه چه میزان اسانس به دست می آید و نیاز به انجام آزمون و خطا است. البته مجموعه هیستوژنوتک این آزمون خطا رو برای گیاهان زیادی انجام داده که این امر کار را برای مراجعه کنندگان تسهیل می کند.

اسانس ها (روغن های فرار) یکی از مهمترین مواد موثر گیاهان دارویی را تشکیل می دهند. این مواد در قسمت های مختلف بسیاری از گیاهان دارویی وجود دارند. اسانس ها اگر در حرارت معمولی در معرض هوا قرار داده شوند تبخیر می گردند. از این رو به آنها روغن های فرار گفته می شود و بوی مخصوص بعضی از گیاهان مربوط به این دسته از ترکیبات می باشد. اسانس ها از نظر بعضی خصوصیات شیمیایی و فیزیکی با روغن های ثابت اختلاف دارند که اهم این اختلافات عبارتند از : ۱. اسانس ها قابل تقطیر بوده و از این جهت به راحتی می توان آنها را از طریق روش های تقطیر استخراج نمود. ۲. ساختمان شیمیایی اسانس ها بر خلاف روغن های ثابت از استرهای گلیسیرین و اسیدهای چرب ساخته نشده است. ۳. اسانس ها بر خلاف روغن های ثابت، فاسد و ترش نمی شود. بلکه در مجاورت هوا و نور اکسیده و رزینی شکل خواهند شد.

غالبا در مطالعات بیولوژیکی برای بررسی اثرات مواد موثره بر فرآیندهای بیولوژیکی بهتر است از روش هایی بهره گرفت که در آن از حرارت استفاده نمی شود. زیرا مواد موثره به حرارت بالای ۷۰-۶۰ درجه سانتیگراد حساسیت نشان می دهند. روش پیشنهادی برای عصاره گیری در مطالعات بیولوژیکی، روش ماسراسیون می باشد.

برای عصاره گیری می توان از حلال های متفاوتی (آب، اتانول، متانول، ترکیب آب و الکل، هگزان و ……) استفاده نمود. اما انتخاب حلال بستگی به ویژگی های مواد موثره مورد نظر دارد. برای مثال قطبیت، انحلال پذیری و بسیاری فاکتورهای دیگر مواد موثره برای این انتخاب باید بررسی گردد.

روش های متنوعی برای غلظت یابی از عصاره گیاهی وجود دارد. اما راحت ترین روش آن به این شکل است که میزان معینی از عصاره استخراج شده (برای مثال ۵ میلی لیتر ) را در یک بشر از قبل وزن شده بریزیم. بشر آزمایشگاهی را در آون با دمای بالا قرار دهیم و پس از خشک شدن کامل مایع، آن را مجددا وزن کنیم. با این روش به راحتی می توان دریافت که غلظت و میزان عصاره موجود در مایع چقدر است.

بله, استخراج مواد موثره گیاهی خاص از عصاره ی گیاهی قابل انجام است و نیاز به تجهیزات دستگاهی مخصوصی مثل کروماتوگرافی دارد. برای مثال از روش HPLC که یک روش کروماتوگرافی است، می توان هم برای شناسایی و میزان وجود یک ماده موثره استفاده نمود و هم می توان آن ماده موثره را استخراج نمود.

همانند اسانس ها میزان مواد موثره در گیاهان با هم متفاوت است. به طور کلی می توان گفت سه دسته عامل در میزان عصاره تاثیر گذار است. ۱. تفاوت در شرایط آب و هوایی کشت، شرایط نور و سایر شرایط محیطی. ۲. تفاوت در حلال مورد استفاده برای عصاره گیری. ۳. قسمتی از گیاه که برای عصاره انتخاب می شود (برای مثال برگ گیاهان ناحیه ی غنی تری از قسمت دانه برای عصاره گیری می باشد).

عصاره باید شفاف، عاری از ذرات خارجی، بدون کدورت و رسوب باشد. رنگ عصاره باید متناسب با گیاه و مواد موجود در آن باشد. بوی استشمام شده از عصاره باید مشابه بوی گیاه مربوطه باشد. هر چند برخی عصاره ها به دلیل استفاده از حلال های گلیکولی و خصوصا هیدرو گلیکولی کمتر معطر اند. علیرغم اینکه برخی از عصاره های حاوی مواد آنتی باکتریال هستند جهت اطمینان از آلوده نبودن خود عصاره، گاها نیاز به تست های باکتریولوژیک آزمایشگاهی است.

تصاویر خدمات گیاهی

خدمات مطالعات عصاره گیری گیاهی

فلزاتی همچون نقره، طلا، روی و …. برای ساخت نانوذرات به کار برده می شوند. این ذرات به دلیل داشتن خواص ضد التهابی، ضد میکروبی و نسبت سطح به حجم بسیار بالا، بسیار مورد توجه علم نانوتکنولوژی قرار گرفته شده است. این ذرات به دلیل خواص الکتریکی و مغناطیسی منحصر به فرد خود قابلیت هدایت در بدن انسان را دارند. واحد نانوتکنولوژی هیستوژنوتک با بهره گیری از متخصصان حوزه نانوتکنولوژی و همچنین استفاده از متدهای روز سنتز و بررسی این ذرات، آماده خدمت رسانی در حوزه سنتر نانوذرات فلزی به محققین در این حوزه می باشد.

نانوذرات پلیمری (هیدروژل) شبکه های سه ‏بعدی پلیمری هستند که برای انکپسوله کردن، انتقال داروها، فاکتورهای رشد و درشت مولکول ها استفاده می‏ شوند. این ساختارها در آب و یا محیط زیستی متورم شده و حجم زیادی از این مایعات را به درون خود وارد می‏ نمایند. از طرفی سیستم های پلیمری منجر به افزایش پایداری و جذب مواد در بدن انسان می شوند. از ‏این سیستم‏ ها برای انتقال DNA و پروتئین، ترمیم زخم، ساخت زیست‏ حسگرها و مهندسی بافت نیز استفاده می‏ شود. مجموعه دانش بنیان هیستوژنوتک تا به امروز بیش از ۲۰ طرح متفاوت در حوزه سنتز نانوذرات فلزی را پیشبرده است و کماکان آماده ارائه خدمات سنتز نانوذرات پلیمری (کیتوزان و لیپوزومال) می باشد.

نانوامولسیون ها ساختارهایی با سایز نانو هستند که ناشی از ادغام دو فاز غیر قابل ادغام همچون آب (W) و روغن (O) می باشند. استفاده از نانوامولسیون ها با توجه به پایداری بیشتر و خواص فیزیکی و شیمیایی مرکب آنها در صنایع متفاوتی همچون دارویی، آرایشی و غذایی رو به افزایش می باشد و اسانس های گیاهی از جمله مهم ترین موادی هستند که برای سنتز نانوامولسیون انتخاب میشوند. بخش نانوتکنولوژی هیستوژنوتک با استفاده از جدیدترین متد های منتشر شده و اتکا بر پتانسیل متخصصان خود، خدمات سنتز نانوامولسیون ها را به محققین و پژوهشگران ارائه می دهد.

اسانس ها (روغن های فرار) یکی از مهمترین مواد موثر گیاهان دارویی را تشکیل می دهند.این مواد در قسمت های مختلف بسیاری از گیاهان دارویی وجود دارند و حاوی ترکیبات متفاوتی همچون هیدروکربن ها، الکل ها، کتون ها، آلدئیدها، اترها، استرها و… می باشند که دارای اثرات و فعالیت های بیولوژیک فراوانی هستند. مجموعه دانش بنیان هیستوژنوتک با دارا بودن خطوط نیمه صنعتی و صنعتی مجهز، آماده خدمات رسانی در حوزه تولید اسانس های متفاوت در سایز های مختلفی از آزمایشگاهی تا صنعتی می باشد.

روغن های گیاهی، اسیدهای چربی هستند که از قسمت های مختلف گیاه مثل دانه استخراج می شوند. آنها هم مانند چربی های حیوانی غنی از اسیدهای چرب تری گلیسیرید هستند و بر خلاف اسانس در صورت ماندن در محیط بو و مزه ترش پیدا می کنند. این ترکیبات به میزان بسیار زیادی در صنایع متفاوتی خصوصا صنایع غذایی و آرایشی دارای اهمیت فراوانی می باشند. مجموعه هیستوژنوتک آماده ارائه خدمات در حوزه استخراج روغن های گیاهی به روش تقطیر و پرس سرد، در مقیاس نیمه صنعتی و صنعتی را دارا می باشد.

شاید جواب سوال خود را بیابید

سوال های متداول مشتریان

گیاهان بر اساس اسانس دسته بندی می شوند. به طوریکه برخی همچون گل مریم کم اسانس و برخی از گیاهان همانند رزماری پر اسانس می باشند. علاوه بر این شرایط محیطی و منطقه ژئوگرافیکی کشت نیز در میزان اسید های چرب فرار (اسانس) گیاه تاثیر گذار است. در کل قانونی وجود ندارد که از یک کیلو گیاه چه میزان اسانس به دست می آید و نیاز به انجام آزمون و خطا است. البته مجموعه هیستوژنوتک این آزمون خطا رو برای گیاهان زیادی انجام داده که این امر کار را برای مراجعه کنندگان تسهیل می کند.

اسانس ها (روغن های فرار) یکی از مهمترین مواد موثر گیاهان دارویی را تشکیل می دهند. این مواد در قسمت های مختلف بسیاری از گیاهان دارویی وجود دارند. اسانس ها اگر در حرارت معمولی در معرض هوا قرار داده شوند تبخیر می گردند. از این رو به آنها روغن های فرار گفته می شود و بوی مخصوص بعضی از گیاهان مربوط به این دسته از ترکیبات می باشد. اسانس ها از نظر بعضی خصوصیات شیمیایی و فیزیکی با روغن های ثابت اختلاف دارند که اهم این اختلافات عبارتند از : ۱. اسانس ها قابل تقطیر بوده و از این جهت به راحتی می توان آنها را از طریق روش های تقطیر استخراج نمود. ۲. ساختمان شیمیایی اسانس ها بر خلاف روغن های ثابت از استرهای گلیسیرین و اسیدهای چرب ساخته نشده است. ۳. اسانس ها بر خلاف روغن های ثابت، فاسد و ترش نمی شود. بلکه در مجاورت هوا و نور اکسیده و رزینی شکل خواهند شد.

بسته به  نوع تکنیک، کیفیت مورد نیاز برای RNA و DNA استخراج شده متفاوت است.  در انواع روش های توالی یابی مانند NGS به کیفیت بالایی از RNA نیاز است در صورتی که برای فرآیند ریل تایم پی سی آر نمونه با کیفیت متوسط هم کافی است. به همین منظور لازم است از کیفیت نمونه استخراج شده قبل از انجام کار مطلع شد. در بررسی اولیه نمونه استخراج شده نمونه را با استفاده ژل آگاروز ۱.۵% تفکیک می کنند. در یک نمونه با کیفیت از DNA باند مربوط به آن در بالای ژل مشاهده می شود. در نمونه های RNA، ۳ قطعه RNA , 18 S,28 S, 5.8 S به صورت ۳ باند جداگانه تفکیک می گردد. وجود اسمیر در ژل نشان از تخریب RNA می باشد. در یک روش دیگر برای تعیین دقیق کیفیت  RNAاستخراج شده از دستگاه Bioanalyzer استفاده می شود که با استفاده از آن عنوان عدد یکپارچگی RNA  (RIN Value) نمایش داده می شود. در نمونه های تخریب شدهRNA ، ارتفاع قله برای قله های rRNA 28S و 18S کاهش می یابد و در نمونه های با کیفیت، قله های به صورت تفکیک شده از هم مشاهده خواهد شد. هر چقدر عدد RNA به ۱۰ نزدیکتر باشد، آن نمونه از کیفیت بالاتری برخوردار است.

برای عصاره گیری می توان از حلال های متفاوتی (آب، اتانول، متانول، ترکیب آب و الکل، هگزان و ……) استفاده نمود. اما انتخاب حلال بستگی به ویژگی های مواد موثره مورد نظر دارد. برای مثال قطبیت، انحلال پذیری و بسیاری فاکتورهای دیگر مواد موثره برای این انتخاب باید بررسی گردد.

روش های متنوعی برای غلظت یابی از عصاره گیاهی وجود دارد. اما راحت ترین روش آن به این شکل است که میزان معینی از عصاره استخراج شده (برای مثال ۵ میلی لیتر ) را در یک بشر از قبل وزن شده بریزیم. بشر آزمایشگاهی را در آون با دمای بالا قرار دهیم و پس از خشک شدن کامل مایع، آن را مجددا وزن کنیم. با این روش به راحتی می توان دریافت که غلظت و میزان عصاره موجود در مایع چقدر است.

بله, استخراج مواد موثره گیاهی خاص از عصاره ی گیاهی قابل انجام است و نیاز به تجهیزات دستگاهی مخصوصی مثل کروماتوگرافی دارد. برای مثال از روش HPLC که یک روش کروماتوگرافی است، می توان هم برای شناسایی و میزان وجود یک ماده موثره استفاده نمود و هم می توان آن ماده موثره را استخراج نمود.

همانند اسانس ها میزان مواد موثره در گیاهان با هم متفاوت است. به طور کلی می توان گفت سه دسته عامل در میزان عصاره تاثیر گذار است. ۱. تفاوت در شرایط آب و هوایی کشت، شرایط نور و سایر شرایط محیطی. ۲. تفاوت در حلال مورد استفاده برای عصاره گیری. ۳. قسمتی از گیاه که برای عصاره انتخاب می شود (برای مثال برگ گیاهان ناحیه ی غنی تری از قسمت دانه برای عصاره گیری می باشد).

عصاره باید شفاف، عاری از ذرات خارجی، بدون کدورت و رسوب باشد. رنگ عصاره باید متناسب با گیاه و مواد موجود در آن باشد. بوی استشمام شده از عصاره باید مشابه بوی گیاه مربوطه باشد. هر چند برخی عصاره ها به دلیل استفاده از حلال های گلیکولی و خصوصا هیدرو گلیکولی کمتر معطر اند. علیرغم اینکه برخی از عصاره های حاوی مواد آنتی باکتریال هستند جهت اطمینان از آلوده نبودن خود عصاره، گاها نیاز به تست های باکتریولوژیک آزمایشگاهی است.

تصاویر خدمات گیاهی

خدمات مطالعات عصاره گیری گیاهی