روش های تفکیک و غربالگری عصاره های گیاهی

روشهای تفکیک و خالص سازی

شکنش فرآیند جداسازی عصاره های گیاهی به بخش های مختلف است. این فرآیند تا زمانی که ترکیب خالص جدا شود ادامه می یابد. هنگامی که چندین حلال برای شکنش مورد نیاز است، باید آنها را بر اساس ترتیب افزایش قطبیت اضافه کرد. تکنیک های شکنش اساساً به روش های فیزیکی یا شیمیایی طبقه بندی می شوند.

روش های شیمیایی شکنش

این روش استخراج بر اساس نوع گروه های عاملی است که یک ترکیب در مخلوط داده شده دارد. جداسازی یا خالص سازی را می توان با واکنش های شیمیایی با استفاده از معرف های مناسب به دست آورد.

روش های فیزیکی شکنش

روش‌های فیزیکی مورد استفاده در جداسازی ترکیبات از مخلوط‌ها شامل روش قیف جداسازی، تکنیک‌های کروماتوگرافی، تقطیر جزئی، تبلور جزئی، آزادسازی جزئی و تصعید می‌باشد.

مطالب مرتبط: روش های اندازه گیری میزان اسانس ها – انواع روش های عصاره گیری گیاهان دارویی

روش قیف جداسازی هنگامی که چهار حلال مختلف (n-هگزان، کلروفرم، استون و n-بوتانول) انتخاب می شوند، شکنش با مرطوب کردن یا انحلال کامل عصاره خام با ۲۵۰ میلی لیتر آب آغاز می شود. سپس به داخل قیف جداکننده منتقل می شود، ظرف تکان داده و اجازه داده می شود تا ته نشین شود. سپس به ظرف ۲۵۰ میلی لیتر هگزان n،اضافه و تکان داده می شود. محتوا می تواند ته نشین شود و پایین قیف جداکننده باز شده تا لایه آبی حذف شود. محتوای باقیمانده در قیف جداکننده در یک ظرف تمیز ریخته شده تا کسر n-هگزان بدست آید. حجم مساوی n-هگزان دوباره اضافه شده، تکان داده و جدا می شود.

این افزودن تا زمانی ادامه می یابد که پس از افزودن n-هگزان و تکان دادن عصاره، دیگر به نظر نرسد که عصاره به قسمت n-هگزان منتقل شود. چرخه مشابهی برای کلروفرم، استون، n-بوتانول برای بدست آوردن فراکسیون های کلروفرم، استون و n-بوتانول انجام می شود. بخش باقی مانده پس از شکنش به عنوان کسر آبی باقیمانده نامیده می شود زیرا عصاره خام ابتدا در آب حل شده است.

روشهای غربالگری فیتوشیمیایی عصاره های گیاهی

غربالگری های فیتوشیمیایی آزمایش های اولیه ای هستند که برای تشخیص وجود متابولیت های اولیه و ثانویه در عصاره انجام می شوند. چندین تجزیه و تحلیل کیفی برای تشخیص وجود آلکالوئیدها، فلاونوئیدها، تانن ها، ساپونین ها، فلاون ها، استرول ها، ترپن ها، گلیکوزیدهای قطبی، پروتئین، کربوهیدرات ها و چربی ها استفاده می شود.

تست آلکالوئیدها در عصاره های گیاهی

آزمون دراگندورف

در تست دراگندورف ۱ میلی لیتر از عصاره گرفته شد و ۱ میلی لیتر محلول یدید بیسموت پتاسیم (معرف دراژندورف) اضافه و تکان داده می شود. یک رسوب قرمز نارنجی تشکیل شده نشان دهنده وجود آلکالوئیدها است.

آزمون واگنر

۱ میلی لیتر از عصاره گرفته شده و ۱ میلی لیتر یدید پتاسیم (معرف واگنر) اضافه و تکان داده می شود. ظهور رسوب قهوه ای مایل به قرمز نشان دهنده وجود آلکالوئیدها است.

آزمون مایر

۱ میلی لیتر از عصاره گرفته شده و ۱ میلی لیتر محلول یدید جیوه پتاسیم (معرف مایر) اضافه و تکان داده می شود. ظهور رسوب سفید یا کرم به معنای وجود آلکالوئیدها است.

آزمون هاگر

۱ میلی لیتر از محلول عصاره و ۱ میلی لیتر محلول آهن اشباع شده (معرف Hager) اضافه و تکان داده می شود. تشکیل رسوب زرد رنگ نشان دهنده وجود آلکالوئیدها است.

آزمایش گلیکوزیدها در عصاره های گیاهی

آزمون Bontrager (اصلاح شده)

ابتدا یک گرم از عصاره خام در ۵ میلی لیتر اسید هیدروکلریک رقیق حل می شود. سپس ۵ میلی لیتر محلول کلرید آهن (۵%) اضافه و مخلوط تکان داده و روی حمام آب قرار داده می شود. سپس مخلوط به مدت ۱۰ دقیقه اجازه داده می شود تا بجوشد، مخلوط بعد از خنک شد فیلتر می شود. سپس مخلوط دوباره با بنزن استخراج شده و در نهایت حجم مساوی محلول آمونیاک به لایه بنزن اضافه می شود. ظاهر رنگ صورتی نشان دهنده وجود گلیکوزیدهای آنتراکینون است.

آزمون Legals

۱ میلی لیتر از عصاره گرفته شده به حجم مساوی نیتروپروساید سدیم و سپس مقدار کمی محلول هیدروکسید سدیم اضافه و تکان داده می شود. تشکیل رسوب صورتی تا قرمز خونی نشان دهنده وجود گلیکوزید قطبی است.

مطالب مرتبط: مواد موثره گیاهان دارویی – خواص و ویژگی های عصاره های گیاهان داروئی

آزمون کلر-کیلیانی

۲ میلی لیتر از عصاره گرفته شده با حجم مساوی آب رقیق می شود. سپس ۰.۵ میلی لیتر استات سرب اضافه، تکان داده و فیلتر می شود. دوباره، مخلوط با حجم مساوی از کلروفرم استخراج شده، تبخیر و باقیمانده در اسید استیک سرد (۴ درجه) حل می شود. سپس چند قطره کلرید آهن اضافه و مجدداً کل مخلوط به یک لوله آزمایش حاوی ۲ میلی لیتر اسید سولفوریک منتقل می شود. پیدایش لایه قهوه ای مایل به قرمز که به مرور به رنگ سبز متمایل به آبی در می آید، دلالت بر وجود دیژیتوکسوز دارد.

تست استروئیدها و تری ترپنوئیدها در عصاره های گیاهی

آزمون لیبرمن بورچارد

این روش برای عصاره الکلی استفاده می شود. عصاره باید ابتدا از طریق تبخیر خشک شود، سپس دوباره با کلروفرم استخراج شود. چند قطره انیدریت استیک و سپس اسید سولفوریک از کنار لوله آزمایش اضافه می شود. تشکیل حلقه بنفش تا آبی رنگ در محل اتصال دو مایع نشان دهنده وجود استروئیدها بوده.
۱ میلی لیتر محلول از عصاره گرفته شده و ۲ میلی لیتر کلروفرم اضافه، تکان داده و صاف می شود. چند قطره اسید سولفوریک غلیظ به فیلتر اضافه می شود. ایجاد رسوب زرد طلایی نشان دهنده وجود تری ترپن ها است.

تست فلاونوئیدها در عصاره های گیاهی

آزمایش شینودا

۱ میلی لیتر از عصاره به چند قطره اسید کلریدریک غلیظ اضافه و سپس نیم میلی گرم mRimandoium اضافه و تکان مخلوط می شود. ظهور رنگ صورتی نشان دهنده وجود فلاونوئیدها است.

آزمایش استات سرب

برای تشخیص وجود فلاونوئیدها، ۱ میلی لیتر از عصاره به چند قطره استات سرب اضافه کرده و تکان داده می شود. تشکیل رسوب زرد نشان دهنده وجود فلاونوئیدها است.

آزمایش معرف قلیایی

۱ میلی لیتر از عصاره و چند قطره محلول هیدروکسید مخلوط می شود. ظهور رنگ زرد تند که پس از افزودن اسید رقیق به بی رنگ تبدیل می شود، دلالت بر وجود فلاونوئیدها دارد.

مطالب مرتبط: نانوذرات حامل عصاره های گیاهی – گیاهان دارویی و لاغری

تست فنل عصاره های گیاهی

آزمایش کلرید آهن

۱ میلی لیتر از محلول عصاره با محلول ژلاتین ۱ درصد حاوی کلرید سدیم مخلوط می شود. تشکیل رنگ آبی مایل به سیاه نشان دهنده وجود فنل است.

آزمایش استات سرب

۱ میلی لیتر محلول عصاره به ۱ میلی لیتر محلول الکلی اضافه و سپس با ۲۰ درصد اسید سولفوریک رقیق می شود. در نهایت محلول هیدروکسید سدیم اضافه شده و تشکیل رنگ قرمز مایل به آبی نشان دهنده وجود فنل ها است

آزمایش ژلاتین

محلول عصاره گیاه به ۲ میلی لیتر محلول ژلاتین ۱ درصد اضافه و تکان داده می شود. ظهور رسوب سفید نشان دهنده وجود فنل است.

آزمایش معرف مایر (آزمایش یدید جیوه پتاسیم)

به محلول عصاره گیاه، ۱ میلی لیتر از معرف مایر در محلول اسیدی اضافه می شود. تجلی رسوب سفید نشان دهنده وجود ترکیبات فنلی است.

تست پروتئین عصاره های گیاهی

تست Biuret

مقداری از عصاره گرفته شده و محلول هیدروکسید سدیم ۴ درصد با هم مخلوط می شود. به دنبال آن ۱٪ سولفیت مس اضافه می شود. ظهور رنگ بنفش نشان دهنده وجود پیوند پپتیدی است

تست نین هیدرین

۱ میلی لیتر از عصاره به ۲۵/۰ درصد معرف نین هیدرین اضافه و تکان داده می شود. سپس مخلوط به مدت چند دقیقه جوشانده شده و تشکیل رنگ آبی نشان دهنده وجود پروتئین است.