القای مدل حیوانی واریکوسل در حیوانات آزمایشگاهی

آپدیت مطلب: آبان ماه ۱۴۰۱

القای مدل حیوانی واریکوسل یکی از انواع ایجاد مدل های حیوانات آزمایشگاهی است که در آزمایشگاه مطالعات حیوانی، از اهمیت به سزایی برخوردار است. جهت مطالعه درباره این بیماری و روش های درمان و عوامل موثر بر تشدید یا تقلیل این بیماری، از انواع حیوانات آزمایشگاهی خصوصا موش آزمایشگاهی استفاده میگردد. در این مطلب به تفصیل درباره علل به وجود آمدن این بیماری، روش القای واریکوسل در موش آزمایشگاهی و بررسی بیماری واریکوسل در موش آزمایشگاهی سخن خواهیم گفت. با ما همراه باشید.

استفاده از موش آزمایشگاهی در القا مدل حیوانی واریکوسل

مطالعات واریکوسل در انسان بسیار دشوار است و با محدودیت هایی روبروست زیرا مطالعه نباید تهاجمی باشد همچنین از نظر اخلاقی دسترسی به نمونه بافت مناسب ممکن نیست. بسیاری از محققان در طول تاریخ به دنبال بهترین روش القای مدل حیوانی واریکوسل بوده اند. از سال ۱۹۷۹ از موش های آزمایشگاهی (Rat و Mice)، خرگوش، سگ و میمون برای گزارش اثرات واریکوسل تجربی یک طرفه استفاده شده است. مطالعات اولیه نشان دادند که حتی واریکوسل یک طرفه می تواند باعث افزایش دمای هر دو بیضه، آسیب مورفولوژیکی دو طرفه به بیضه ها و کاهش غلظت اسپرم شود.

نحوه ایجاد مدل حیوانی واریکوسل

پاتوفیزیولوژی واریکوسل و تأثیر آن بر اسپرم زایی به خوبی شناخته نشده است. اکثر بیماران مبتلا به واریکوسل بدون علامت و بارور هستند. تنها ۱۵ تا ۲۰ درصد مردان مبتلا علائم ناراحتی یا ناباروری را تجربه می کنند.

واریکوسل به طور انحصاری در انسان یافت می شود. برای تحقیقات در مورد این بیماری مدل‌های حیوانی زیادی ایجاد شده‌اند، اما بهترین روش القای مدل حیوانی واریکوسل شامل انسداد نسبی ورید کلیوی چپ (left Renal vein) به داخل ورید اسپرماتیک داخلی است.

این روش جراحی قادر به ایجاد مدل حیوانی واریکوسل است زیرا افزایش فشار پروگزیمال با انسداد نسبی منجر به افزایش فشار در ورید اسپرماتیک داخلی می شود. افزایش فشار وریدی منجر به گشاد شدن ورید اسپرماتیک داخلی چپ و شبکه وریدی پامپینی فرم می شود. از این روش برای ایجاد موفقیت آمیز مدل واریکوسل موش آزمایشگاهی استفاده می شود که منجر به افزایش جریان خون بیضه، افزایش دمای بیضه، کاهش غلظت و تحرک اسپرم و کاهش سطح تستوسترون داخل بیضه می شود.

استفاده از مدل حیوانی در بررسی فرضیات مرتبط با پاتوفیزیولوژی واریکوسل بسیار مهم بوده است. در حال حاضر چندین فرضیه مرتبط با اختلال در اسپرماتوژنز در بیماران مبتلا وجود دارد، اما به نظر می رسد که این فرضیه چند عاملی است و هیچ اختلال واحدی نمی تواند مکانیسم اختلال را به طور کامل توضیح دهد.

جهت مطالعه دیگر مدلهای حیوانی مرتبط با دستگاه تولید مثل روی مطالب زیر کلیک کنید

واریکوسل چگونه منجر به ناباروری می شود؟

واریکوسل به بزرگ شدن غیر طبیعی شبکه وریدی پامپینی فرم بیضه گفته می شود. این بیماری در ۱۵ تا ۲۰ درصد از جمعیت مردان رخ می دهد و شایع ترین علت ناباروری قابل درمان در مردان است، سالانه تا ۴۰۰۰۰ مرد نابارور تحت عمل جراحی قرار می گیرند.

علیرغم مطالعات متعددی که بر ارتباط بین واریکوسل و ناباروری تأکید می‌کنند، سؤالات حل نشده زیادی در مورد پاتوفیزیولوژی این اختلال باقی مانده است.

چندین مطالعه نشان داده اند که واریکوسل در واقع باعث حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد اختلالات عملکرد بیضه مانند لوله های اسپرم ساز آسیب دیده، کاهش قابل توجه توزیع سلول های لیدیگ و کاهش شدید تستوسترون در انسان و حیوانات می شود که منجر به اسپرماتوژنز غیرطبیعی و افزایش آپوپتوز سلولی لوله های اسپرم ساز (seminiferous tubules) می شود.

افزایش آسیب اسپرم تقریباً دو برابر (۷۰-۸۵٪) بیشتر از آنچه در بیضه ها دیده می شود رخ می دهد و به صورت کاهش قابل توجه در تعداد اسپرم، تحرک، زنده مانی و افزایش قابل توجه در ناهنجاری های اسپرم ظاهر می شود.

علل وقوع واریکوسل

یکی از دلایل احتمالی اختلال در اسپرم زایی این است که این بیماری باعث آپوپتوز سلول های زایای اسپرم می شود. نشان داده شده است که واریکوسل القا شده تجربی در موش‌ها باعث آپوپتوز سلول‌های زایای ۲۸-۷ روزه می‌شود و ترمیم واریکوسل منجر به کاهش تعداد آپوپتوز سلول‌ها می‌شود. اعتقاد بر این است که آپوپتوز به دلیل استرس اکسیداتیو است. مطالعه دیگری نشان داد که مدل واریکوسل در موش آزمایشگاهی باعث ایجاد گونه‌های فعال اکسیژن و آپوپتوز در بیضه‌ها می‌شود.

همچنین نشان داده شده است که واریکوسل منجر به افزایش بیان پروتئین Bax می شود که یک پروتئین پیش آپوپتوزی است. تحقیقات بیشتری برای ارزیابی نقش آپوپتوز سلول های زاینده در مدل واریکوسل موش آزمایشگاهی ادامه دارد زیرا به نظر می رسد نقش مهمی در پاتوفیزیولوژی واریکوسل ایفا می کند.

یکی دیگر از مکانیسم های احتمالی اختلال در اسپرم زایی در واریکوسل، هیپوکسی بیضه است. اعتقاد بر این است که افزایش فشار هیدرواستاتیک در سیستم وریدی جریان ورودی شریانی را مختل کرده و باعث هیپوکسی بیضه ها می شود.

منبع